Jak wynika z danych zawartych w raporcie Biblioteki Narodowej, w 2019 roku można odnotować trwałe zatrzymanie spadku czytelnictwa, a nawet niewielki wzrost deklaracji czytelniczych.
39% Polaków czytało książki
W 2019 roku 39% Polaków zadeklarowało przeczytanie przynajmniej jednej książki.
W podstawowych źródłach pozyskiwania książek czytelnicy wskazali: zakup (41%), pożyczenie od znajomego (35%), prezent (31%), wypożyczenie z biblioteki (27%) i własny księgozbiór (20%).
Czytanie e-booków i słuchanie audiobooków
Polacy traktują e-booki jako należące do tej samej kategorii co książki papierowe. Ich czytelnictwo wskazało 6% czytelników (2,5% w całej populacji). Słuchanie audiobooków zadeklarowało 3% badanych w całej populacji. Z kolei 6% czytelników łączy czytanie ze słuchaniem – tylu respondentów wymieniło zarówno książki w formie tekstowej (papierowe i e-booki), jak i audiobooki. Potwierdzają to obserwacje z wcześniejszych badań BN: e-booki i audiobooki nie konkurują z tradycyjnymi książkami papierowymi, lecz stanowią ich uzupełnienie.
Czy czytaliśmy książki papierowe, e-booki, czy słuchaliśmy audiobooków?
E-booki traktujemy jako należące do tej samej kategorii co książki papierowe, ponieważ
czytanie z papieru lub z ekranu jest zasadniczo tym samym procesem dekodowania
i rozumienia tekstu za pomocą wzroku. O audiobooki od 2019 roku pytamy niezależnie
od czytania książek i e-booków, co pozwala nam zidentyfikować osoby, które książek
słuchają, lecz ich nie czytają.
Wśród książek wymienianych w 2019 roku przez badanych wciąż dominują
książki papierowe – publikacje w tej formie wymieniło 98% czytelników (co oznacza
39% w całej populacji), e-booki wskazało 6% czytelników (2,5% w całej populacji).
Słuchanie audiobooków zadeklarowało 3% badanych w całej populacji. Z kolei
6% czytelników łączy czytanie ze słuchaniem – tylu respondentów wymieniło zarówno
książki w formie tekstowej (papierowe i e-booki), jak i audiobooki.
Potwierdza to obserwacje z wcześniejszych badań BN: e-booki i audiobooki nie
konkurują z tradycyjnymi książkami papierowymi, lecz stanowią ich uzupełnienie.
Istnieją wąskie kręgi odbiorców preferujących wyłącznie e-booki lub audiobooki
(zob. wykres 2), zwykle jednak osoby czytające książki drukowane chętnie sięgają po
formaty cyfrowe. To czytelnicy dobierają sposób odbioru treści do swoich aktualnych
potrzeb i preferencji, dostępności pewnych publikacji oraz dogodnych okoliczności ich
recepcji (np. słuchanie audiobooków w drodze do pracy samochodem lub w podróży
i kontynuowanie lektury w postaci tekstu, gdy jest to już możliwe).
Których autorów czytaliśmy w 2019 roku? Mróz, Tokarczuk, King, Sienkiewicz, Mickiewicz.
Rok 2019 przyniósł istotną zmianę w rankingu najpopularniejszych autorów – do pierwszej
trójki weszła Olga Tokarczuk. Choć od momentu debiutu tytuły jej książek zawsze
były wymieniane przez respondentów naszego badania, nigdy wcześniej nie trafiła do
masowego obiegu czytelniczego i nie miała szans konkurować z popularnymi autorami
literatury gatunkowej, przede wszystkim thrillerów i romansów oraz polskiej literatury
klasycznej z listy lektur szkolnych.
Mimo że Olga Tokarczuk otrzymała Nagrodę Nobla jesienią, zdążyła osiągnąć
wysoką pozycję na liście autorów najpoczytniejszych książek (choć nie znalazła się na
samym jej szczycie). Najczęściej wskazywano tu Remigiusza Mroza, autora czterdziestu
trzech powieści należących do wielu gatunków literackich, w większości powieści
kryminalnych. Pisarz ten, obecny w szerokim obiegu czytelniczym już od trzech lat,
minimalnie wyprzedził noblistkę.
Podium zamknął Steven King – jedyny zagraniczny pisarz, który zmieścił się w pierwszej piątce rankingu.
Po raz pierwszy od 2012 roku listę autorów najczęściej wymienianych książek
otwiera aż trzech pisarzy współczesnych, wygrywających pod względem popularności
z Sienkiewiczem, który wraz z Mickiewiczem zawdzięcza swą trwałą obecność
w zestawieniu uczniom szkół średnich.
Wyniki badań Biblioteki Narodowej napawają nas optymizmem i liczymy na to, że kolejne lata przyniosą kolejne wzrosty czytelnictwa w Polsce.
Źródło: Biblioteka Narodowa
