Nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN w ubiegłym tygodniu do księgarń trafiła książka Tomasza Ilnickiego Czarnobyl i Fukushima. Przyczyny, przebieg i konsekwencje. Warto po nią sięgnąć – nie tylko w rocznicę wydarzeń.
26 kwietnia 1986 doszło do jednej z największych katastrof w historii energetyki jądrowej – awarii reaktora w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej.
W 35 rocznicę tych wydarzeń Wydawnictwo Naukowe PWN wydało książkę Czarnobyl i Fukushima. Przyczyny, przebieg i konsekwencje autorstwa Tomasza Ilnickiego, który odwiedzał miejsca obu katastrof. W publikacji znajdziemy niepublikowane wypowiedzi specjalistów w dziedzinie atomistyki, unikatowe zdjęcia z miejsc katastrof, rozmowy z miejscową ludnością.
FRAGMENT Z ROZDZIAŁU: AKT I CZARNOBYL
W ferworze pośpiechu towarzyszącemu nieustannie decydentom w ZSRR względy bezpieczeństwa zostały potraktowane po macoszemu, tym bardziej, że nie dopuszczano nikogo z zewnątrz w proces powstawania RBMK, toteż występował on wyłącznie na terenie ZSRR i nawet państwa satelickie, takie jak Polska czy Czechosłowacja, nie znały jego budowy. Był to projekt ściśle tajny, pod nadzorem służb bezpieczeństwa.
Dla ZSRR liczyło się wyłącznie dobro państwa i budowanie jego potęgi wszelkim kosztem. Jednostka ludzka nie miała większego znaczenia, była tylko wymiennym trybikiem, toteż nie skupiano się zanadto na bezpieczeństwie ludzi. W związku z tym tłumiono w zarodku wszelkie próby niektórych naukowców radzieckich ukierunkowane na ujawnianie błędów konstrukcyjnych reaktora i opracowanie odpowiednich poprawek.”
FRAGMENT Z ROZDZIAŁU: AKT II FUKUSHIMA:
Po katastrofie trudno było znaleźć wystarczającą liczbę pracowników do odkażania Fukushimy. Yakuza postanowiła również i w tym przypadku wykorzystać okazję do zarobku. Jej członkowie są dumni ze swojego zaangażowania w akcję dekontaminacji, wszak część z nich pochodzi z tych ziem. Traktują to jako akt odwagi w ramach przywrócenia regionu do normalnego życia. Krótko po katastrofie i ewakuacji, gdy wszyscy z Fukushimy uciekali, oni dostarczali ewakuowanym gorące posiłki i pilnowali ich tymczasowych schronień przed rabusiami.
Zobacz także video autora (kliknij tutaj).
***
Dr hab. Tomasz Wites (Uniwersytet Warszawski, Wiceprzewodniczący Polskiego Towarzystwa Geograficznego):
Mija 35 rocznica katastrofy w Czarnobylu. 26 kwietnia 1986 roku w czwartym bloku energetycznym elektrowni jądrowej doszło do przegrzania reaktora i wybuchu wodoru. Do atmosfery przedostały się substancje, które wraz z chmurą promieniotwórczą przemieszczały się nad Europą. Przez lata wokół tematu wybuchu w elektrowni atomowej w Czarnobylu narosło wiele mitów.
Kiedy w 2011 roku, po 25 latach od pamiętnej katastrofy w Czarnobylu, w wyniku tsunami spowodowanego przez trzęsienie ziemi u wybrzeży japońskiej wyspy Honsiu, doszło do serii wypadków w elektrowni atomowej Fukushima I, ponownie rozgorzała dyskusja nad energetyką jądrową i konsekwencjami jej wykorzystania. Przy tej okazji, w odniesieniu do obu wydarzeń, sformułowano wiele prawd, półprawd i kłamstw, w których łatwo pogubić się i zatrzeć granice między faktami a fikcją.
Drogowskazem do całościowego zrozumienia przytoczonych awarii jest książka autorstwa Tomasza Ilnickiego pt. Czarnobyl i Fukushima, opublikowana nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN. Podtytuł opracowania – przyczyny, przebieg i konsekwencje – wskazuje na zastosowany klucz służący uporządkowanemu przedstawieniu wydarzeń odnoszących się do awarii w obu elektrowniach. Książka napisana została na podstawie wyjątkowej literatury przedmiotu, trudno dostępnej czy wręcz pionierskiej na polskim rynku wydawniczym. Warstwę opisową wzbogaca unikatowa dokumentacja fotograficzna zgromadzona przez Autora podczas pobytu w rozpatrywanych obszarach.
Książka Czarnobyl i Fukushima. Przyczyny, przebieg i konsekwencje to opracowanie obszerne, liczy 488 stron. Zasadniczą część rozważań poprzedza prolog zawierający profesjonalny materiał faktograficzny dotyczący energetyki jądrowej. Opis ten, wzbogacony grafikami, został skonsultowany z licznymi ekspertami, których opinie i komentarze wzbogacają główną narrację. Historię i współczesność Czarnobyla (Akt I) zawarto w jedenastu rozdziałach, poświęconych m.in. wydarzeniom poprzedzającym rok 1986, przebiegowi akcji likwidacji skutków katastrofy czy też konsekwencjom zdrowotnym i społecznym awarii. Tomasz Ilnicki skutecznie przenosi czytelnika od wymiaru globalnego, w tym reakcji państw Zachodu, do wymiaru jednostkowego przybliżając tragicznie zakończoną historię życia Walerija Legasowa. Autor książki dzieli się także doświadczeniami płynącymi z kilkudziesięciu pobytów w czarnobylskiej strefie wykluczenia. Część opracowania poświęconą Fukushimie (Akt II), zawartą w siedmiu rozdziałach, wyróżnia zbliżona konstrukcja – od opisu rysu historycznego, przebiegu katastrofy i efektów akcji likwidacji skutków zdarzenia, po doświadczenia płynące z autopsji z rozpatrywanego obszaru. Książkę kończy epilog zatytułowany XXI wiek: ku energetyce bezemisyjnej oraz dokumentacja fotograficzna zawarta w części nazwanej Kadry.
Czarnobyl i Fukushima na trwałe zaistniały w światowym przekazie naukowym, popularnonaukowym oraz popkulturowym stanowiąc element trudnego dziedzictwa. Nagromadzone materiały na ich temat stanowią swoisty palimpsest, rozumiany jako wielowarstwowy tekst o katastrofie nuklearnej, pozwalający na różnorodne odczytywanie znaków z przeszłości, ale również interpretację ciągle powstających nowych znaków, widocznych w literaturze, filmie czy bezpośrednich doświadczeniach z wypraw do stref wykluczenia. Książka Tomasza Ilnickiego to opracowanie, które wywiązując się z całościowego przedstawienia tematu zachowało genius loci i tym samym pobudza do refleksji nad człowiekiem i światem, w którym żyjemy.
Tomasz Ilnicki – urodzony w 1985 r. w Wałczu. Magister Turystyki i Rekreacji o specjalności Organizacja Turystyki. Dyplom trenera II klasy w gimnastyce sportowej w Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku. Pilot wycieczek zagranicznych. Pasjonat historii, sportu oraz gier wideo. Regularnie przeprowadza prelekcje poświęcone katastrofom jądrowym w Czarnobylu i Fukushimie. Omawia ich przyczyny i skutki, zarówno te krótkotrwałe jak i długofalowe. Każde wystąpienie ubarwia zdjęciami oraz filmami. W Czarnobylskiej Strefie Wykluczenia był kilkudziesięciokrotnie. Ponadto, jako jeden z pierwszych polskich podróżników (wespół z Arkadiuszem Podniesińskim) zwiedził zamkniętą strefę w Fukushimie w 2015 r. W 2017 r. wystąpił ze swoją prezentacją podczas gdyńskich „Kolosów” – największej w Europie imprezie podróżniczej. Jest autorem książki poświęconej Strefie Czarnobylskiej pt. Azyl. Zapiski stalkera. Udzielił wielu wywiadów radiowych (np. Trójka, Czwórka, Radio ZET) oraz telewizyjnych (TVP, TVN, Polsat).
Źródło: Wydawnictwo Naukowe PWN